Polityka pamięci odgrywa istotną rolę w społeczeństwach polskim i rosyjskim. Pamięć historyczna, będąca częścią tożsamości narodowej, jest zarządzana i kształtowana przez państwo na różne sposoby, od edukacji historycznej i ustawodawstwa, po inicjatywy kulturalne i rocznice.
Polityka pamięci w Polsce jest zdominowana przez doświadczenia II wojny światowej i okresu komunistycznego. Polska, która była jednym z krajów najbardziej dotkniętych przez okrucieństwo nazistów i stalinistów, zdecydowanie podkreśla swoje cierpienie i opór. W ostatnich latach zwrócono uwagę na wprowadzenie ustawy o IPN, która penalizuje kwestionowanie polskiego cierpienia podczas II wojny światowej, szczególnie w kontekście Holokaustu. Ta ustawa wywołała kontrowersje na arenie międzynarodowej i spowodowała napięcia dyplomatyczne, zwłaszcza z Izraelem i Ukrainą.
Polityka pamięci w Rosji skupia się przede wszystkim na podkreślaniu zwycięstwa ZSRR w „Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej”, jak jest nazywana II wojna światowa. Ten triumfalistyczny obraz wojny, który pomija zbrodnie stalinizmu, jest aktywnie promowany przez państwo, a kwestionowanie oficjalnej narracji jest często spotykane z cenzurą i represjami. W ostatnich latach, w Rosji obserwuje się rosnącą gloryfikację Stalina i jego rządów, pomimo milionów ofiar jego reżimu.
Porównanie polityki pamięci w Polsce i Rosji pokazuje, jak różnie mogą być interpretowane i używane te same wydarzenia historyczne. W obu krajach pamięć historyczna jest używana do budowania tożsamości narodowej i legitymizowania władzy. Jednak w Polsce pamięć koncentruje się na cierpieniu i oporze, podczas gdy w Rosji dominuje triumfalizm i zapominanie o zbrodniach swojego przeszłego reżimu. Różnice te wynikają z różnych doświadczeń historycznych, ale także z różnych strategii politycznych obecnie stosowanych przez rządy obu krajów.