Po drugiej wojnie światowej w Europie Zachodniej rozwinęły się silne tendencje integracyjne. Zaowocowały one utworzeniem w 1952 r. Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali (EWWiS), a następnie w 1958 r. Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG) i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (Euratom). Ugrupowania te objęły początkowo sześć państw zachodnioeuropejskich, później ich skład się rozszerzył [Europejska…, op. cit., s. 29.].
Kraje, które nie przystąpiły do wymienionych ugrupowań, były również zainteresowane w ekonomicznym zespoleniu Europy Zachodniej przez utworzenie nowych organizacji, ale w formie możliwie luźnej. W przypadku krajów neutralnych przyłączenie się do EWG było sprzeczne z ich statusem neutralności. W. Brytania natomiast chciała zachować uprzywilejowanie w stosunkach z krajami Commonwealthu. Pragnąc jednak utrzymać związki ekonomiczne z krajami europejskimi, kraj ten wysunął w 1956 r. propozycję utworzenia strefy wolnego handlu ograniczonej do artykułów przemysłowych. Propozycja ta została odrzucona, jednak w trzy lata później, po utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, powróciły do niej państwa skandynawskie proponując utworzenie zrzeszenia wolnego handlu, w skład którego weszłyby wszystkie kraje nie należące do EWG.
Propozycja ta została przyjęta i w styczniu 1960 r. siedem państw zachodnioeuropejskich podpisało Konwencję Sztokholmsk1 powołującą do życia Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu – European Free Trade Association (EFTA) [Portret…, op. cit., s. 6.]. Konwencja weszła w życie 3 maja 1960 r., a członkami ugrupowania zostały: Austria, Dania, Norwegia, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja i W. Brytania [Co to jest…, op. cit., s. 15.].
Ugrupowanie to miało na celu doprowadzenie do stopniowego zniesienia taryf celnych oraz ograniczeń ilościowych. w obrocie towarowym między państwami członkowskimi, przy zachowaniu swobody ustanawiania stawek celnych wobec państw trzecich. Zniesienie stawek celnych dotyczyło tylko towarów przemysłowych, co zresztą było zsynchronizowane z terminami w ustalonymi w EWG. Niemniej kraje EFTA w krótszym czasie osiągnęły zaplanowaną liberalizację wymiany.
Od chwili powstania EFTA była ugrupowaniem otwartym, na zasadzie pełnego członkostwa, dla każdego państwa, jak stanowił Artykuł 1, p. 2 Konwencji Sztokholmskiej. Skorzystały z tego państwa, które w późniejszym terminie zdecydowały się przystąpić do Stowarzyszenia.
W marcu 1961 r. przystąpiła do EFTA Finlandia – najpierw jako kraj stowarzyszony, a od 1986 r. jako członek Stowarzyszenia. W roku 1970 do ugrupowania przystąpiła Islandia, a w roku 1991 Lichtenstein, jakkolwiek kraj ten był stowarzyszony z EFTA od momentu jej powstania poprzez unię celną, jaka tworzy od 1923 r. ze Szwajcarią (Szwajcaria w ten sposób już wcześniej reprezentowała Lichtenstein w EFTA).
Rozszerzenie EFTA o nowych członków – już w trakcie jej istnienia – jak i utworzenie przez W. Brytanię strefy wolnego handlu z Irlandią potwierdzają otwarty charakter tego ugrupowania.
Jednocześnie trzy kraje opuściły Stowarzyszenie, aby przystąpić do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej – Dania i Wielka Brytania w roku 1972, a Portugalia w 1985 roku [Unia Europejska…, op. cit., s. 16.]. Wystąpienie tych państw, a zwłaszcza W. Brytanü i Portugalii, jakkolwiek zmniejszyło skład członkowski EFTA, wpłynęło na ujednolicenie struktury gospodarczej Stowarzyszenia. W. Brytania bowiem, ze swoim ponad 50% udziałem w produkcie globalnym i około 50% udziałem w ogólnym handlu EFTA, dominowała nad resztą małych państw tego ugrupowania. Z kolei Portugalia, z niskim poziomem rozwoju i zacofaną struktura gospodarki, wyraźnie odstawała od pozostałych państw [Europejska…, op. cit., s. 31.].
Na początku roku 1993 w skład EFTA wchodziły następujące kraje: Austria, Islandia, Finlandia, Lichtenstein, Norwegia, Szwajcaria i Szwecja Proces przechodzenia państw z EFTA do WE trwa nadal, wnioski o przyjęcie w poczet członków tego ostatniego ugrupowania złożyły już Austria, Finlandia, Szwecja, Szwajcaria, a w końcu listopada 1992 r., po raz drugi, Norwegia. W lutym 1993 r. Komisja Wspólnot Europejskich rozpoczęła rokowania w sprawie członkostwa z Austria, Finlandia i Szwecja, a w kwietniu z Norwegią. Z uwagi na wysoki poziom rozwoju gospodarczego krajów EFTA i zbliżone systemy polityczne w obu ugrupowaniach integracyjnych ocenia się, że rokowania zakończa się pomyślnie i kraje. te zostaną przyjęte do Wspólnoty z dniem 1 stycznia 1995 roku.